Muslimanski istraživači u Americi 5 vijekova prije Kolumba


Brojni dokazi ukazuju na to da su muslimani Španije i Zapadne Afrike došli u Ameriku barem pet stoljeća prije Kolumba. Zabilježeno je, na primjer, da su sredinom desetog stoljeća, tokom vladavine emevijskog halife Abdul-Rahmana III (929-961.), muslimani afričkih korijena, plovili zapadno od španske luke Delba (Palos) „okeanom tame i magle“.

Nakon dugog odsustva, vratili su se sa veličanstvenim blagom iz, do tada nepoznate i neobične zemlje. Poznato je da su muslimani bili saputnici Kolumba i kasnijih španskih istraživača pri otkrivanju Novog Svijeta. Postoje najmanje dva dokumenta koji ukazuju na prisustvo muslimana u španskoj Americi prije 1550. godine. Mnogi izvori o dolasku muslimana u Ameriku su dostupni, a neki od njih su predočeni u nekoliko narednih historijsko-geografskih dokumenata:

Muslimanski historičar i geograf Abul-Hassan Ali Al-Mas’udi (871-957.) zabilježio je u svojoj knjizi „Prostranstva zlata i dragog kamenja“, da je muslimanski moreplovac Kaškaš b. Said iz Kordobe, zaplovio iz Delbe (Palos) 889. godine, preko Atlantika do nepoznate teritorije, vrativši se sa veličanstvenim blagom. U Al-Mas’udijevoj mapi svijeta, u okeanu tame i magle, ucrtan je ogroman predio, koji je on označio kao nepoznata teritorija (Amerika).

Muslimanski historičar Abu Bakr Al-Gutiyya, pripovijeda da je tokom vladavine muslimanskog halife u Španiji, Hišama II (976-1009.), drugi muslimanski moreplovac Ibn Faruk iz Granade, zaplovio iz Kadeša, preko Atlantika, uplovivši u Gando (Velika Kanarska ostrva) posjetivši kralja Guanariga, te je nastavio ka zapadu, gdje je ugledao i imenovao dva otoka, Kapraria i Pluitana. Vratio se natrag u Španiju u maju 999. godine. Kolumbo je, također, isplovio iz Delbe (Palosa), Španija.

S namjerom da uplovi u Gomeru, na Kanarskim ostrvima (gomera – arapski, mali plamen), Kolumbo je došao na malo ostrvo na Bahamima, domorodački imenovano kao Guanhani, koje je Kolumbo preimenovao u San Salvador. Guanhani je izvedena i modificirana arapska riječ, guana (ikhwana) što znači bratstvo, i Hani, koje je arapsko ime. Ferdinand Kolumbo, sin Kristoferov, zabilježio je o crncima, koje je njegov otac vidio u Hondurasu: Narod koji živi istočno od Pointe Cavinas, daleko kao i Cape Gracios a Dios, su uglavnom tamnoputi (crnci). U isto vrijeme, u ovoj regiji živjelo je muslimansko domorodačko pleme poznato kao Almamy. U arapskom jeziku, Almamy je izvedenica od arapske rijeci Al-Imam, što oznacava predvodnika molitve, ili u nekim slucajevima, poglavara zajednice.

Američki historičar i lingvističar, Leo Weiner sa Harward univerziteta, u svojoj knjizi „Afrika i otkriće Amerike“ (1920.), bilježi da je Kolumbo bio upoznat sa prisustvom afričkih muslimana u Novom Svijetu, te da su zapadno-afrički muslimani bili rasporostranjeni širom Kariba, Centralne, Južne i Sjeverne Sjeverne Amerike, uključujući i Kanadu, gdje su trgovali i međusobno se vjenčavali sa Irokezima i Algonkin indijancima. Poznati muslimanski geograf i kartograf, Šarif Al-Idrisi (1099-1166.), bilježi u svojoj poznatoj knjizi „Jedno čeznutljivo putovanje preko horizonta“, da je grupa moreplovaca (iz Sjeverne Afrike) isplovila morem tame i magle (Atlantski ocean) iz Lisabona (Portugal), u želji da istraže more i njegove granice.

Napokon su došli do ostrva koje je bilo naseljeno i obrađivano. Četvrtog dana, prevodilac je progovorio s njima na arapskom jeziku. Zayn Eddine Al-Mazandarani je započeo svoje putovanje iz Tarfaye (Južni Maroko), tokom vladavine kralja Abu-Yacouba Sidi Youssefa (1286-1307.), šestog vladara marinidske dinastije, ka Zelenom Otoku u Karipskom moru (1291.). Detalji njegovog putovanja su spomenuti u islamskim izvorima, i mnogi muslimanski naučnici su upoznati sa ovim historijskim događajem.

Muslimanski historičar, Šihab Ad-Dine Al-Umari (1300-1384.), detaljno opisuje geografska istraživanja malijskih sultana iz mora tame i magle, u svom poznatom djelu „Stazama znamenitosti u kraljevskim provincijama”.

Sultan Mansu Kankan Musa (1312-1337.), bio je svjetski poznat poglavar Mandinka (etničke grupe u Zapadnoj Africi), zapadno-afričke islamske imperije Malija. Prilikom svog poznatog putovanja na hadždž u Mekku, obavijestio je učenjake i sultana An-Nasira Eddina Muhammeda III (1309-1340.) u Kairu, da je njegov brat, sultan Abu-Bakari I (1258-1312.), predvodio dvije ekspedicije Atlantskim okeanom. Pošto se nije vratio u Timbuktu sa svog drugog putovanja 1311. godine, Mansu Musa je postao sultan carstva. Kolumbo i rani španski i portugalski istraživači, bili su smjeli da putuju širom Atlantika (udaljenost do 2400 km), zahvaljujući muslimanskim geografskim i navigacijskim dostignućima. U posebnim kartama, izrađenim od strane muslimanskih trgovaca, uključujući Al-Mas’udija (871-957.) i njegovo djelo pod nazivom „Historija svijeta“, koje je zasnovano na materijalu sakupljenom u Africi i Aziji.

Zapravo, Kolumbo je imao dva kapetana muslimanskih korijena tokom svog prvog prekoatlantskog putovanja: Martin Alonso Pinzon bio je kapetan Pinte, a njegov brat, Visente Janez Pinzon bio je kapetan Nine. Bili su bogati stručnjaci za opremanje brodova, i učestvovali su u organizaciji Kolumbove ekspedicije i opremanju glavnog broda, Santa Marie.

Učinili su to o vlastitom trošku, iz političkih i komercijalnih razloga. Porodica Pinzon je bila u srodstvu sa Abuzayan Muhammedom III (1362-1366.), marokanskim sultanom marinidske dinastije (1196-1465.).

Piše: Dr Youssef Mroueh