Posljednji prividni carevi Zapada


Vlast je sve više prelazila u ruke germanskih vođa: Ricimir, Orest, Odoakar, bili su na čelu germanskih vojni koje su nadirale u Italiju, tražeći zemlju za naseljavanje. Orest je svog sina Romula Augustula, koji je još bio dijete, postavio za rimskog cara. Prije nego je uspio da učvrsti vlast nastupile su nove okolnosti. Orestova barbarska vojska, uglavnom sačinjena od Herula, izrazila je nezadovoljstvo smještajem koji im je dodijeljen.

            Vojnici su smatrali da mogu postići povoljan dogovor sličan onome u Galiji za Vizigotima i Burgundima. Tražili su trajno vlasništvo i stalne domove na velikim italijanskim posjedima latifundijama. Zahtijevali su da se u njihovu korist u Italiji usvoji ustaljeni sistem hospitalitas, odnosno da im se podijeli trećina italijanske zemlje. Orest je to odbio, što je dovelo do prevrata. Plaćenička vojska je izabrala novog vođu, avanturistu koji je u potrazi za srećom došao iz zemalja preko Dunava i stupio u carsku službu. Bio je to Odoakar. Prevrat se dogodio kada je on odlučio ispuniti zahtjeve svojih vojnika. Poveo je vojsku, ubio Oresta, zarobio i zbacio cara Romula Augustula 4. septembra 476. godinei taj se događaj obično uzima kao kraj Zapadnog Rimskog carstva. Odoakar nije uzeo carsku titulu, već se zadovoljio kraljevskim dostojanstvom. Poslije toga je uslijedilo naseljavanje barbara u Italiji.

            Domaćim zemljoposjednicima su ostavljene dvije trećine zemlje, dok je jedna trećina ustupljena germanskim vojnicima, koji su se naselili širom Apeninskog poluostrva. Ovi vojnici su uglavnom bili istočnogermanskog porijekla, tako da ovo možemo nazvati istočnogermanskom kolonizacijom Italije. Ona se razlikovala od vizigotskog i burgundskog naseljavanja u Galiji po tome što germanski doseljenici nisu bili ograničeni na određene provincije, već su se naselili širom Italije neposredno uz domaće stanovništvo.

Ostrogotsko osvajanje Italije

            Ostrogoti, koji su bili jedni od najvažniji pripadnika hunskog saveza, naselili su se u Panoniji nakon poraza Huna na rijeci Nedao 454. godine. Oni su se tada prvi put našli na unutrašnjoj strani rimske granice. Naseljavanje je sprovedeno u dogovoru sa carem Marcijanom i Ostrogoti su tako postali federati carstva.

            Ostrogotima je vladalo više kraljeva, među kojima su se isticala tri brate kraljevske loze Amala. Jedan od njih je bio Tiudemir. Za njega se veže legenda da je dobio sina istog dana kada se u njegovoj kući čulo za pobjedu na Nedau. Njegovo ime je bilo Thiuda-reiks (vladar naroda) koje su Grci i Rimljani iskrivili u Teodorik. Priča podsjeća na sličnu legendu prema kojoj se Aleksandar Veliki rodio istog dana kada je general njegovog oca pobijedio Ilire.

            Po svemu sudeći Teodorik je zaista rođen u trenutku vremenski bliskom bici na Nedau, otprilike 454. godine. Svoje djetinjstvo je proveo kao taoc u Konstantinopolisu, gdje je upoznao i naučio poštovati rimsku civilizaciju i rimske ustanove. Teodorik se vratio kući 470. ili 471. godine, kada je imao 16 ili 17 godina, a 471. je izabran za kralja Ostrogota.

            Odmah nakon izbora je poveo svoj narod na jug u balkanske zemlje i pimorao cara Leona da im dozvoli da se nasele u oblastima primorske Makedonije. Teodorik je, poput Alarika, želio da postane magister militium, a želja mu se ostvarila 483. godine. Naredne godine je dobio i počasno zvanje konzula. Kao i Alarik ranije, tako se i Teodorik našao u dvostrukom odnosu prema svom narodu – bio je njihov kralj, ali i rimski vojni zapovjednik.

            Teodorik se 487. godine zavadio sa carem Zenonom, potom se pobunio i sa svojim ljudima stigao pred zidine Konstantinopolisa. Car je shvatio da prisustvo Ostrogota u ilirskim provincijama nikada neće biti zadovoljavajuće uređeno i da će postati stalni izvor nemira i nevolja. Stoga je car odlučio da ih se riješi na pogodan način, pa je Teodorika poslao da osvoji Italiju i zbaci Odoakara. Godine 488. godine Teodorik je sa svojom vojskom stigao u Italiju, čime su panonsko područje i Dunav ostali bez gospodara. Te godine je Teodorik porazio Odoakara, koji se potom sklonio u Ravenu. Sljedećih godina su vođene nove bitke: 489. godine kod Isonza i Milana, te 490. godine kod Ade, a svim je pobijedio Teodorik.

            Budući da nije mogao okončati opsadu Ravene, Teodorik je pod zakletvom da će držati vjeru, pozvao na sastanak Odoakara i ubio ga 493. godine vlastitom rukom i Italija je tada pripala njemu. Ovo je bio posljednji talas invazije koja je obuhvatala cijelo carstvo na zapadu. Na području bivši zapadnih provincija nastalo je nekoliko germanskih kraljevina: Anglosaksonsko u Britaniji, Franačko u sjevernoj Galiji, Burgundsko u Provansi, Vizigotsko u Akvitaniji i Španiji, Vandalsko u Africi i na ostrvima Sredozemnog mora te Ostrogotsko u Italiji, nastavak na sljedećoj strani…

Stranice: 1 2