DEVŠIRMA u Bosni: Kako je “danak u krvi” sprovođen među domaćim stanovništvom

Dokumenat koji u ovom clanku donosimo i u originalnom tekstu li u doslovnom prijevodu na naš jezik potječe s kraja vladavine Sulejmana Zakonodavca, određenije, iz 1564. godine. Kao što se vidi, on eksplicitno govori o tome da se obaveza davanja dječaka u adžlemi oglane na podrucju bosanskog, hercegovackog i kliškog sandžaka odnosi isključivo na muslimanski dio stanovništva tih područja.

Dokumenat se nalazi u Arhivu Predsjednlištva vlade Republike Turske u Istanbulu, u fondu »Muhimme defteri« ~knjiga V, str. 96).

Njegov doslovan prijevod glasi:

»Huikum kadijama sandžaka Bosne, Hercegovine i Klisa. Pošto
su sa područja vaših kadiluka, po dosadašnjoj praksi regrutovani
u adžemi oglane pretežno obrezani dječaci, to se obično i uzimaju
oni koji su obrezani. Međutim, iako je to uobičajeno da se regrutuju
oni koji su obrezani, podnesen je izvještaj da ste vi, pri uzimanju
obrezanih dječaka, pravili smetnje sadašnjem jajabaši koji
je stigao da prikupi adžemi oglane, pa u vezi s tim natređujem: kada
stigne ovaj hukum ovako da se postupi: od starosjedilačkog stanovnistva
toga područja, regrutuju se u adžemi oglane oni koji su
obrezani, pa neka to ne budu oni koji su kasnije odnekud došli samo
zato da bi postali adžemi oglani, odnosno, neka to ne budu oni koji
nisu obrezani zato da ne bi bili uzeti u adžemi oglane. Prema tome,
kada se preduzme regrutovanje obrezanih, nemojte praviti smetnje,
učinite da budu regrutovani. Ali striktno povedite računa da se ovim
povodom ne bi dogodila bilo kakva zloupotreba ‘i pronevjera, da se
ne upisuju dječaci koji nisu obrezani (ali) koji su odnekud došli. Onako
kako je to bilo uobičajeno do sada prilikom regrutovanja, učinite
da se pokupe sposobni obrezani dječaci koji su od davnina sa tog
područja.«